فوتبال را میتوان پر طرفدارترین و محبوب ترین ورزش در بین ایرانیان دانست ، هر چند به اعتقاد بسیاری ، کشتی ورزش ملی ایران است اما هیجان ، حاشیه و غیر قابل پیشبینی بودن فوتبال ، آن را به ورزش اول کشور تبدیل کرده است. همین امر سبب گردید تا توجه بسیاری از چهره های سیاسی و اقتصادی به نیت کسب ثروت و شهرت به فوتبال جلب شود و آن را به ورزشی شبه صنعتی تبدیل کند. درنتیجه پای انواع فساد و رانت را به فوتبال ایران باز شد بطوریکه با وجود تلاش های اهالی فوتبال شاهد افزایش روز افزون دامنه فساد در فوتبال هستیم. هر چند به دلیل حجم بالای ثروت و مخاطب زیاد در همه جای دنیا کم و بیش شاهد بروز فساد های مالی و اخلاقی در صنعت فوتبال بوده ایم اما وجود سیستم های نظارتی قوی و قوانین مربوط به مبارزه با پولشویی در سطح بین المللی سبب شده است که افراد سود جو به راحتی مجال سو استفاده پیدا نکنند بگونه ای که حتی وقتی فساد در بالاترین سطح مدیریتی فوتبال ، فیفا ، اتفاق افتاد بدون کوچکترین اغماضی عاملان آن مورد پیگرد قرار گرفتند. در واقع تلاش میشود از بروز فسادهای سیسنماتیک جلوگیری شود. موضوعی که گریبان فوتبال ایران را گرفته است و سبب شده تا فوتبال دوستان ایرانی در دهه های اخیر رنگ موفقیت های بین المللی را نبینند. جالب است بدانید از آخرین قهرمانی یک تیم ایرانی در آسیا 29 سال میگذرد و برای آخرین بار تیمی به اسم پاس تهران که به لطف بعضی ها دیگر نامی از آن باقی نمانده موفق به کسب عنوان قهرمانی در سال 1371 شده بود. آخرین قهرمانی تیم ملی فوتبال بزرگسالان ایران در سطح آسیا نیز به سال های قبل از انقلاب باز میگردد و نتیجه تلاش های فوتبالیست های ایرانی تنها به چند بار صعود به جام جهانی خلاصه شده است بدون اینکه حتی یک بار به مرحله حذفی راه پیدا کنند. هر چند در سال های اخیر باشگاه های پرسپولیس تهران و سپاهان و ذوب آهن اصفهان توانستند به فینال جام باشگاه های آسیا صعود کنند اما همچنان سال هاست حسرت قهرمانی به دل فوتبال دوستان ایرانی باقی مانده است.
چیزی از ارزش های ما کم نشده است و انشاالله در
سال های آینده جبران میشود جمله ایست آشنا برای فوتبال دوستان یا بهتر بگوییم ورزش
دوستان ایرانی که سال هاست گوششان به آن عادت کرده است و بعد از هر ناکامی تنها
پاسخی است که از مسولین امر شنیده میشود. شرکت تیم های ایرانی در مسابقات مختلف
بدون تدارکات ، امکانات و برنامه مناسب ومشخص مثل سریالی تکراریست که مخاطب هر بار
انتظار پایانی یکسان از آن را دارد.
آن چیزی که دیگر ،به باور اهالی ورزش و فوتبال
تبدیل شده ، این است که ، آنچه در شکل و نحوه اداره ورزش کشور انجام میشود برگرفته
از یک الگوی مشخص با رویکردهای قابل تحلیل نیست. آن چیزی که، به زبان ساده بتوان
آن را تعریف کرد ، و به عنوان چشم اندازی برای شکوفایی آینده ورزش کشور روی آن حساب
کرد.
حالا دیگر همه میدانند که نظام کنونی اداره ورزش
که مبتنی بر اراده دولتی است جایی برای نوآوری ، استقلال و رشد باقی نگذاشته است. اتفاقی
که برگرفته از سایر حوزه ها نیز هست. ورزش ایران و بخصوص فوتبال با متولیان دولتی
، سال های سال است که به کشتی به گل نشسته ای میماند که اگر زور دولت برای به جلو
کشاندن آن نباشد امکان سانتی متری حرکت نداشته و ندارد.
اما چرا با توجه به مشخص بودن چهره فساد حاکم بر
فوتبال ایران و تاثیر سو مدیریت حاکم بر فوتیال و نیز اهمیت این ورزش جذاب برای
جامعه ایران و بخصوص جوانان ، هنوز هیچ کس قادر به حل این مشکلات اساسی نیست و هیچ
نشانه ای هم از حل شدن آن دیده نمیشود. در ادامه تلاش میشود این موضوع از دو جنبه
مدیران ناکارامد و فساد مالی اهالی فوتبال بررسی گردد.
پر واضح است هر گاه از یک سیستم ناکارامد سخن می
آید اولین علتی که بررسی آن لازم است نحوه مدیریت آن سیستم است. حضور مدیران غیر
ورزشی ، سیاسی و غیر متخصص همواره علت اصلی ناکامی های ورزش ایران از سوی
کارشناسان این حوزه عنوان شده است. اگر به روسای فدراسیون فوتبال در 30 سال گذشته
نگاهی بی اندازیم در می یابیم حداقل 24 سال این فدارسیون در اختیار افرادی با
سابقه کاملا امنیتی قرار گرفته که همین امنیتی بودن باعث بوجود آمدن حاشیه امن
برای افراد در جهت انجام سواستفاده های مالی و یا در خوش بینانه ترین حالت اخذ
تصمیمات اشتباه مدریتی بدون واهمه از تعقیب قضایی شده است. به عنوان مثال در
پرونده جنجالی مارک ویلمتوس که از نتایخ حکمرانی آقای تاج بر فدراسیون فوتبال بود،
آثار مشهودی از تخلفات مالی ، حقوقی و مدیریتی دیده میشود به طوری که حتی بار ها
در صدا و سیمای جمهوری اسلامی و توسط کارشناسان ورزشی وحقوقی مختلف و حتی
نمایندگان مجلس مورد بحث و نقد قرار گرفت. اما هیچ گاه به طور رسمی و در مراجع
قضایی به تخلفات و علل آن رسیدگی نشده و به نظر میرسد که نخواهد شد و می توان به
قاطعیت گفت که علت عدم رسیدگی جدی ، امنیتی بودن یا به عبارت بهتر خودی بودن
متخلفان بوده است وگرنه در طول سالیان گذشته شاهد به دادگاه کشیده شدن و حتی
زندانی شدن چهره های مهم مدیریت فوتبال در سطح جهان بوده ایم. نام های بزرگی چون
سپ بلاتر ، اولی هوینس و میشل پلاتینی از جمله کسانی بودند که بخاطر تخلفات عمدتا
مالی حکم محرومیت و یا زندان دریافت کرده اند.
رئیس جدید فدراسیون فوتبال نیز بعد از حدود سه
ماه از انتخاب پرحاشیه خود در یک برنامه تلویزیونی عملکرد خود را در این مدت ستود
و گفت : حضور خدا را در این تصمیمات میبینم و تاریخ در این باره قضاوت خواهد کرد. تاریخ قطعاً در ماجرای
بدهی فدراسیون فوتبال به شستا قضاوت خواهد کرد آن هم در شرایطی که رئیس جوان از ارتباطات
و دوستی‌‌اش با مسئولان رده بالای این شرکت صحبت می‌کرد. تاریخ فراموش نمی‌کند که عزیزی
خادم در این مدت دیدارهایی با مقامات سیاسی داشت اما شش‌دانگ ساختمان فدراسیون فوتبال
به نام شستا خورد.
بزرگ‌نمایی کارهای
کوچک و ابتدایی که باید هر مدیری آن را انجام دهد ،دیگر موردی است که تاریخ در موردش
قضاوت خواهد کرد. تهیه آمبولانس برای کمپ تیم‌های ملی اتفاقی خوب و امری نیکو است،
اما آنقدر بزرگ نیست که بخواهیم آن را جزو رزومه خودمان ثبت کنیم. اگر مدیران گذشته
فدراسیون فوتبال به هر دلیلی نتوانستند حتی یک برانکارد تهیه کنند، قطعاً بی‌عرضه بودند
و اگر عزیزی خادم بخواهد رویه همان مدیران را ادامه دهد پس چرا به فدراسیون فوتبال
آمده است؟ او با حرف‌ها، جملات و شعارهای قشنگ آمده که تغییرات ایجاد کند؛ تغییراتی
بزرگ برای برون‌رفت فوتبال از وضعیت اسفبار کنونی. اگر قرار باشد مدیری چنین کارهای
کوچکی را بزرگ جلوه دهد در همان تفکرات کوچک گرفتار خواهد شد.
اینها بخشی از مواردی
بوده که تا امروز که مدت زمان زیادی از ریاست عزیزی خادم نمی‌گذرد، رخ داده است. تاریخ
قطعاً در مورد سه سال و 9 ماه آینده حضور عزیزی خادم ، قضاوت خواهد کرد البته اگر رئیس
جوان تا پایان این دوران در مسئولیتش باقی بماند.
اما فساد مالی
معضل دیگری است که سال هاست دامنگیر فوتبال ایران شده است که البته میتوان گفت که
تا حدود زیادی ریشه در ضعف مدیریت دارد. دلالی ، شرط بندی ، رشوه ، تبانی ، اعمال
نفوذ افراد خاص در جهت جابجایی بازیکنان ، مربیان و مدیران و نیز هزینه های هنگفت
دعا نویسی و رمالی تنها گوشه ایست از فساد های مالی و اخلاقی فوتبال ایران.
بسیاری از چهره
های سرشناس فوتبال ایران در خصوص فساد در فوتبال ، بارها سخن گفته اند و حتی
افرادی چون رسول کربکندی و علی دایی به همین دلیل عطای فوتبال را به لقای آن
بخشیدند. در سال های گذشته برنامه نود تنها تریبون فوتبال دوستان و علاقه مندان به
فوتبال پاک ، برای افشای گوشه ای از این فساد ها بود که در نهایت زمانی که پیگیری
فساد های مربوط به قراردادهای انحصاری اسپانسریگ شرکت بنیان مبین در لیگ برتر ،
نشان داد که دامنه این فساد تا برخی از مراجع تقلید و آخوندهای حکومتی گسترده است
، بجای رسیدگی به این فسادها نهایتا منجر به تعطیلی برنامه نود شد. اما شاید بتوان
گفت جدی ترین موضع گیری فوتبالی ها به این فسادها توسط علی کریمی در برنامه نود و
در حضور آقای ساکت انجام گرفته است ، اما نکته جالب توجه این است که علیرغم تمام
تلاش ها نه تنها امیدی به بهبود اوضاع نیست بلکه هر ساله شاهد افزایش حجم فساد های
مالی هستیم.
در چند روز گذشته
نیز وحید صالحی یکی از داوران فوتبال ایران در مصاحبه ای ضمن اعلام خداحافظی از
داوری می گوید : همانطور که دلال ها مربی وبازیکن جابجا میکنند ، برای داوران هم
ابلاغ می گیرند. وی افزود رییس کمیته داوران و هر کسی که تا الان سرپرست و یا رییس
بوده استقلال کافی ندارد و مسولین فوتبال خیلی بهتر از من می دانند در این فوتبال
چه خبر است.
چه بسیار جوانان
با استعدادی در کشور بودند که به علت عدم استطاعت مالی و ناتوانی در پرداخت مبالغ
هنگفت به دلالان و مربیان بجای شکوفایی استعداشان در زمین فوتبال در گیر دستفروشی
، افسردگی و یا اعتیاد شده اند و چه بسیاری افرادی که بدون استعداد و تنها با
پرداخت رشوه در بهترین تیم های ایران صاحب جایگاه شدند. همچنین هر ساله به اذعان
بسیاری از اهل قلم و فوتبالی ها تبانی های گستره و باور نکردی ای در لیگ یک فوتبال
اتفاق می افتد و زحمات یک ساله برخی از تیم ها با پرداخت رشوه های چند میلیاردی از
بین میرود. این فساد ها به قدری گسترده و علنی است که فیلم ها و گفتگوهای تلفنی
بسیاری از آن در اختیار رسانه ها و حتی مقام های قضایی قرار گرفته است که متاسفانه
برخورد مناسبی با خاطیان صورت نگرفته است.
برخی در ماجرای فساد
فوتبال پای دلالان را هم به میان می‌کشند و انگشت اتهام را به سمت آنها نشانه می‌روند
اما سوال اینجاست تا زمانی که مدیر و مربی فاسد در فوتبال نباشد آیا دلالان می‌توانند
کاری از پیش ببرند؟ طبیعتا اگر یک مدیر جلوی شیوع فساد در باشگاهش را بگیرد و به مربی
اجازه همکاری با دلالان را ندهد، هرگز شاهد حضور بازیکنان بی‌کیفیت خارجی و حتی ایرانی
با مبالغ نجومی در تیم‌های فوتبال نخواهیم بود. وقتی با اهالی فوتبال همکلام می‌شویم
و درباره فساد حرف می‌زنیم اغلب آنها می‌گویند مدیر و مربی فاسد را به چشم دیده‌اند.
مربیانی که با دلال‌ها همکاری میکنند و بازیکنان ضعیف را با قراردادهای بالا جذب میکنند
تا جیب خودشان را هم پر کنند. در این میان مدیرانی هم هستند که با مربیان و دلالان
همسو می‌شوند و درصدی هم برای خودشان درنظر می‌گیرند.
«هر سرمربی با دلال‌ها
همکاری نکند از چرخه مربیگری در فوتبال حذف میشود.» این ادعای سهراب بختیاری‌زاده،
بازیکن اسبق استقلال و تیم ملی، است که از سال 95 وارد عرصه مربیگری شد اما در همان
سال‌های اول سرمربیگری‌اش با پدیده دلالی و فساد در فوتبال روبه‌رو شده و چون تن به
همکاری با آنها نداده، نتوانسته در فوتبال بماند.
بختیاری‌زاده در افشاگری‌هایش
از فساد در فوتبال به خبرنگار گروه ورزشی خبرگزاری برنا گفته است:«حضور مدیر و مربی
دلال در فوتبال قابل کتمان نیست. اگر مدیر و مربی دلال نداشتیم که اوضاع اینطور نبود.
متاسفانه هم درباره بازیکنان داخلی و هم خارجی این موضوع وجود دارد که دلال‌ها به سراغ
مدیران و مربیان می‌روند و به آنها پیشنهاد می‌دهند در ازای دریافت مبلغی آن بازیکن
ضعیف را جذب کنند و به او بازی دهند. تا دل‌تان بخواهد در فوتبال از این مدل آدم‌ها
وجود دارد.»
مدافع اسبق استقلال
از تجربه خود در تقابل با مدیران دلال تعریف می‌کند:«حتی خود من هم درگیر این اتفاق
بودم. وقتی در یکی از تیم‌های جنوبی سرمربی بودم، مدیر باشگاه پیشنهاد داد 2 بازیکن،
که اصلا فوتبالیست نبودند، را جذب کنم و به جای آنها اسم 2 نفر از بازیکنان تیم که
برای رسیدن به آن جایگاه سختی کشیده بودند را خط بزنم. به من گفتند اگر این موضوع را
قبول نکنم به تیمم پول و امکانات نمی‌دهند که همین اتفاق هم رخ داد. تا وقتی سرمربی
آن تیم بودم حتی برای خرید توپ هم پول نداشتیم و اوضاع‌مان خیلی بد بود. با این حال
هرگز پشیمان نیستم به آن پیشنهاد جواب منفی دادم. متاسفانه مدیران و مربیان فاسد در
فوتبال ایران قدرت زیادی هم دارند و هر فردی که با آنها همکاری نکند از چرخه مربیگری
در فوتبال حذف میشود. در این بین افراد زیادی هم هستند که چون نمی‌خواهند از فوتبال
حذف شوند تن به هر کار کثیفی می‌دهند.»
به نظر می رسد بهتر
است در کنار اقدامات مثمرثمری که وزارت ورزش و جوانان برای مقابله با فساد در فوتبال
باید در نظر بگیرد، مراجع قضایی هم باید وارد این بحث شوند تا هرچه سریع‌تر شاهد پاکسازی
در فوتبال ایران باشیم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر